Jakie nieoperacyjne metody leczenia haluksów są stosowane, na czym polegają i kiedy mogą pomóc?

Zaniedbane haluksy prowadzą do pogłębiających się deformacji palców stóp oraz rozwoju zmian chorobowych stawu, które objawiają się bolesnym, często zmienionym zapalnie zgrubieniem u podstawy palca. Już w chwili zauważenia pierwszych objawów należy udać się do lekarza, ponieważ wyłącznie szybka reakcja pozwoli uniknąć operacji.


Nazywane również paluchem koślawym, haluksy są chorobą, która objawia się deformacją stawów z towarzyszącym stanem zapalnym wokół uwypuklenia głowy i kości śródstopia, a także zaczerwienieniem i bólem. W zależności od stopnia nasilenia towarzyszyć im może kaleta (wypełniony śluzem woreczek, w miejscu tarcia na wystającą kość przy paluchu), bolesne zgrubienia naskórka, narastające podwichnięcie stawu śródstopno-palcowego oraz zapalenie wysiękowe kaletki na wysokości stawu śródstopno-palcowego. Już podczas zaobserwowania pierwszych objawów należy natychmiast udać się na konsultację ortopedyczną, podczas której lekarz wybierze odpowiednią metodę zapobiegania rozwinięciu się haluksów, w tym m.in. wkładki ortopedyczne, fizykoterapię lub gimnastykę korekcyjną.

Od czego zależy wybór metody leczenia haluksów?

Forma leczenia haluksów zależy przede wszystkim od stopnia zaawansowania zmiany chorobowej, a także od wielu czynników dodatkowych, takich jak: wiek, poziom aktywności fizycznej. Obecnie wyróżniamy dwie metody leczenia haluksów: nieoperacyjne – zachowawcze oraz operacyjne.

Leczenie nieoperacyjne (zachowawcze) stosowane jest wyłącznie u osób w początkowym stadium choroby. Głównym jego zadaniem jest modyfikacja nawyków dotyczących obuwia – u kobiet zmiana eleganckich, wysokich szpilek na płaskie, wygodne buty z szerokimi noskami.

Jakie metody leczenia zachowawczego mamy do wyboru?

• żelowe osłony na haluksy i plastry – często wypełnione olejkami o leczniczym działaniu pozwalają ochronić bolesne miejsca;
• separatory i kliny międzypalcowe – pozwalają przywrócić właściwe ustawienie palców stóp, zmniejszając przy tym ból i tarcie, polecane u osób, u których występują haluksy i zachodzenie na siebie palców, a także odciski międzypalcowe w pierwszej fazie deformacji;
• peloty żelowe, peloty w kształcie litery T, półwkładki i wkładki – mają pozytywny wpływ na rozkład nacisku w stopie, spowalniają rozwój haluksów oraz płaskostopia poprzecznego, mogą być noszone również w butach na obcasie;
• poduszki ochronne (pod przodostopie) – przeznaczone głównie dla kobiet noszących szpilki;
• silikonowe wkładki metatarsalne – przeznaczone głównie dla kobiet, u których występują haluksy i płaskostopie poprzeczne, specjalna pelota unosi poprzeczne sklepienie stopy do góry, co pozwala korygować koślawe ustawienie palucha;
• opaska na haluksy – utrzymuje paluch w odpowiedniej pozycji, a także pozytywnie wpływa na rozkład nacisku w stopie, zapobiegając tym samym osłabieniu mięśni i zniekształceniu kości;
• aparat korekcyjny na dzień lub na noc – pomaga w profilaktyce, leczeniu oraz rehabilitacji po operacji, znosi ból oraz zapobiega pogłębianiu się deformacji;
• hallufix – specjalistyczna szyna stosowana w profilaktyce oraz leczeniu haluksów w początkowym stadium, a także w okresie rehabilitacji po operacji, może być stosowana w dzień i stanowi alternatywę dla sztywnych szyn ograniczających ruch, pozwala skorygować płaskostopie poprzeczne, które jest jednym z czynników przyczyniających się do rozwoju haluksów.

Co jeszcze może nam pomóc? Warto pomyśleć o fizjoterapii

Oprócz tych metod chory może poddawać się zabiegom fizjoterapeutycznym, takim jak krioterapia czy jonoforeza, a w przypadku, gdy powstałe zmiany powodują silny ból konieczne może się okazać stosowanie leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych, dostępnych bez recepty.

Dobrym sposobem na haluksy są ćwiczenia, które podzielić można na bierne i czynne. Jednym z przykładowych ćwiczeń biernych jest odginanie palucha jak najdalej od pozostałych palców. Ćwiczenie należy wykonywać w pozycji siedzącej. Nogi powinny być wyprostowane, a stopa skierowana do goleni (duży palec należy chwycić dłonią). Ruchy należy powtarzać minimum 30 razy, dla każdej ze stóp.

Jedno ze skutecznych ćwiczeń aktywnych wymaga użycia paska, taśmy lub bandaża oraz pomocy drugiej osoby. Osoba z haluksami siada na podłodze, trzymając nogi wyprostowane, a rękoma opiera się o podłogę w taki sposób by plecy były wyprostowane. Następnie na wierzchniej części stóp kładzie bandaż (palce muszą być skierowane do góry). Osoba siedząca naprzeciwko trzyma w dłoniach końce bandaża. W trakcie ćwiczenia chory przyciąga palce nóg do siebie, pokonując opór bandaża. Podczas ćwiczenia należy rozstawić palce na boki, co sprawi, że ćwiczenie będzie bardziej efektywne.